BG Chapter 16 Sanskrit

View English pdf 

View Sanskrit pdf 

ॐ श्री परमात्मने नमः।  अथ षोडशोऽध्यायः। दैवासुरसम्पद्विभागयोगः।

श्रीभगवानुवाच। अभयं सत्त्वसंशुद्धिः           ज्ञानयोगव्यवस्थितिः। दानं दमश्च यज्ञश्च                          स्वाध्यायस्तप आर्जवम्  ॥ १॥

अहिंसा सत्यमक्रोधः          त्यागश्शान्तिरपैशुनम्। दया भूतेष्वलोलुप्त्वम्          मार्दवं ह्रीरचापलम्              ॥ २॥

तेजः, क्षमा धृतिश्शौचम्     अद्रोहो नातिमानिता। भवन्ति संपदं दैवीम्            अभिजातस्य भारत              ॥ ३॥

दम्भो दर्पोऽभिमानश्च          क्रोधः पारुष्यमेव च। अज्ञानं चाभिजातस्य          पार्थ सम्पदमासुरीम्  ॥ ४॥

दैवी सम्पद्विमोक्षाय            निबन्धायासुरी मता। मा शुचस्सम्पदं दैवीम्         अभिजातोऽसि पाण्डव  ॥ ५॥

द्वौ भूतसर्गौ लोकेऽस्मिन्     दैव आसुर एव च। दैवो विस्तरशः प्रोक्तः         आसुरं पार्थ मे शृणु   ॥ ६॥

प्रवृत्तिं च निवृत्तिं च           जना न विदुरासुराः। न शौचं नापि चाचारः        न सत्यं तेषु विद्यते   ॥ ७॥

असत्यमप्रतिष्ठं ते                          जगदाहुरनीश्वरम्। अपरस्परसम्भूतम्             किमन्यत्कामहैतुकम्  ॥ ८॥

एतां दृष्टिमवष्टभ्य               नष्टात्मानोऽल्पबुद्धयः। प्रभवन्त्युग्रकर्माणः             क्षयाय जगतोऽहिताः  ॥ ९॥

काममाश्रित्य दुष्पूरम्          दम्भमानमदान्विताः। मोहाद्‍गृहीत्वासद्‍ग्राहान्     प्रवर्तन्तेऽशुचिव्रताः  ॥ १०॥

चिन्तामपरिमेयां च            प्रलयान्तामुपाश्रिताः। कामोपभोगपरमाः             एतावदिति निश्चिताः  ॥ ११॥

आशापाशशतैर्बद्धाः           कामक्रोधपरायणाः। ईहन्ते कामभोगार्थम्           अन्यायेनार्थसञ्चयान्  ॥ १२॥

इदमद्य मया लब्धम्            इमं प्राप्स्ये मनोरथम्। इदमस्तीदमपि मे               भविष्यति पुनर्धनम्              ॥ १३॥

असौ मया हतश्शत्रुः         हनिष्ये चापरानपि। ईश्वरोऽहमहं भोगी             सिद्धोऽहं बलवान्सुखी  ॥ १४॥

आढ्योऽभिजनवानस्मि       कोऽन्योऽस्ति सदृशो मया। यक्ष्ये दास्यामि मोदिष्ये       इत्यज्ञानविमोहिताः  ॥ १५॥

अनेकचित्तविभ्रान्ताः         मोहजालसमावृताः। प्रसक्ताः कामभोगेषु           पतन्ति नरकेऽशुचौ  ॥ १६॥

आत्मसंभावितास्स्तब्धाः     धनमानमदान्विताः। यजन्ते नामयज्ञैस्ते             दम्भेनाविधिपूर्वकम्              ॥ १७॥

अहङ्कारं बलं दर्पम्             कामं क्रोधं च संश्रिताः। मामात्मपरदेहेषु                प्रद्विषन्तोऽभ्यसूयकाः  ॥ १८॥

तानहं द्विषतः क्रूरान्          संसारेषु नराधमान्। क्षिपाम्यजस्रमशुभान्          आसुरीष्वेव योनिषु              ॥ १९॥

आसुरीं योनिमापन्नाः         मूढा जन्मनि जन्मनि। मामप्राप्यैव कौन्तेय            ततो यान्त्यधमां गतिम्  ॥ २०॥

त्रिविधं नरकस्येदम्            द्वारं नाशनमात्मनः। कामः क्रोधस्तथा लोभः      तस्मादेतत्‍त्रयं त्यजेत्  ॥ २१॥

एतैर्विमुक्तः कौन्तेय            तमोद्वारैस्‍त्रिभिर्नरः । आचरत्यात्मनश्श्रेयः         ततो याति परां गतिम्  ॥ २२॥

यश्शास्‍त्रविधिमुत्सृज्य        वर्तते कामकारतः। न स सिद्धिमवाप्नोति           न सुखं न परां गतिम्  ॥ २३॥

तस्माच्छास्‍त्रं प्रमाणं ते       कार्याकार्यव्यवस्थितौ। ज्ञात्वा शास्‍त्रविधानोक्तम्     कर्म कर्तुमिहार्हसि   ॥ २४॥

ॐ तत् सत् इति श्रीमद्‌ भगवद्‌ गीतासु उपनिषत्सु ब्रह्मविद्यायां योगशास्‍त्रे

श्रीकृष्णार्जुनसंवादे दैवासुरसम्पद्विभागयोगो नाम षोडशोऽध्यायः॥